In zijn blog van 26/4/2020 op het Blogcollectief Onderzoek Onderwijs schrijft Pedro, dat het idee van een kloof meestal fundamenteel fout is. ‘Het suggereert dat er twee groepen zijn met daartussen een leegte.’ Pedro verwijst naar Hans Rösling. Het spijt me dat ik niet eerder van hem gehoord heb, want de misplaatste tweedelingen die het gevolg zijn van ‘kloofdenken’ vormen een centraal thema in mijn onderzoek. Er zijn normaalverdelingen, er zijn variaties en graduele verschillen die op continua zijn af te zetten.
In Het vmbo als stigma (2010) werk ik dat idee uit door me te keren tegen het bestaan van twee typen leerlingen, vmbo-leerlingen en vwo-leerlingen, praktische leerlingen en theoretische leerlingen. Leerlingen hebben een veelheid aan talenten, die zich stuk voor stuk op een continuüm laat afzetten. Het merendeel van die talenten bevindt zich ergens in het midden van de normaal-verdeling, wat betekent dat leerlingen tussen veel verschillende schoolloopbanen kunnen kiezen. Welke loopbaan het wordt, is van veel afhankelijk – van levensloop en ook van toeval.
Gewoon werk. Over vakkundigheid in het verwaarloosde midden (2014) richt zich tegen de tweedeling hoog- en laagopgeleid, die op geen enkele manier de veelheid en variatie aan opleidingen en beroepen dekt, in mbo, hbo en universiteit. Van de beroepsbevolking is 30% laagopgeleid, 30% hoogopgeleid en 40% middelbaaropgeleid. Door te suggereren dat sprake is van hoog- en laagopgeleiden, of van praktisch en theoretisch opgeleiden, verwaarloos je de grote groep mensen die zich in het midden bevindt.
In Het vmbo als stigma gaat het over school, in Gewoon werk gaat het over beroepen, en in mijn laatste boek Omgaan met ongelijkheid. Over het oude leren en het nieuwe werken (2019) komen de verschillende thema’s bij elkaar. De verschillen tussen hoog- en middelbaaropgeleiden blijken kleiner te zijn geworden, zonder dat die ontwikkeling goed is doorgedrongen in het denken van mensen. De vakkundigheid van middelbaaropgeleiden krijgt daardoor niet de erkenning die hun opleiding rechtvaardigt.
Het sociale landschap is grilliger geworden. Wie behoren tot de middenklassen, hoe om te gaan met sociale verschillen? Dat zijn vragen zonder duidelijk antwoord.
Kundig in het midden 